شیخ شهر ما؛ مظهر آمیزش مقدس و ملوث

مـرغ زیرک به در خانـقـه اکنـون نپـرد
که نهادست به هر مجلس وعظى دامی

استفاده از مذهب در جهت تقویت پایه های قدرت سیاسی و استخدام سمبولهای دینی در راه خدمت به نهاد های حکومتی از یادگار های کهن تاریخ سیاسی جوامع بشری است که از سوی نهاد های منسوب به هر دین و مذهبی در نقاط مختلف جهان صورت گرفته که روشن ترین نمونه آن را می توان در دستگاه فراعنه مصر یافت.
در ایران باستان موبدان مسئول چنین کاری بودند. در اروپا کشیش ها و در میان قبایل یهود خاخام ها همیشه در کنار قدرتمندان و ثروتمندان دیده می شوند. در میان قبایل بت پرست افریقا و آسترلیا جادو گران و غیب گو ها دست در دست طبقه حاکم گذاشته و ظلم ، ستم ، جنایت و خیانت رایج در جامعه را از نظر دینی توجیه مى نمایند.
زمام دار از راه فریب و سازش و دسیسه بر کرسى مى نشیند، سرمایه دار مسیر پول حرام را به کانال بانکى خودش رهنمائى میکند و شریک سومى در حالى که از روحانیت ریش و عمامه اش را به میراث برده است مى آید تا آهسته و مهربان (پیام مقدس) را در گوش مردم زمزمه کند؛ پیامى که مردم را به صبر و گذشت و اطاعت فرا مى خواند. و یا بقول آن اندیشه ورز بزرگ قرن ما؛ ارباب تیغ و طلا و تسبیح و زور و زر و تزویر دست در دست هم گذاشته و بر سر سفره ارباب ثروت و قدرت می نشینند و حکومت میکنند.

استفاده از مذهب در جهت تقویت پایه هاى نظامهاى غیر مردمى یکى از شیوه هاى کهنى است که تا هنوز به همان قوت خویش باقى مانده تا جایی که این شیوه حتى در نظامهایى که اصلا معتقد به مذهب نبوده اند نیز دیده شده که استخدام دین فروشان حرفه اى در “وزارت شئون اسلامى” نمونه روشن این ادعاى ما است. متولى رسمى دین در همچو جوامع فقط یک وظیفه دارد و آن بخشیدن مشروعیت دینى به نظام حاکم و پیشکش نمودن اراده دربار در لفافه شریعت الهى بر مردم و بالآخره کوبیدن مهر تکفیر بر پیشانى مخالفان سیاسى زمامدار. خطر این دسته در این است که در پشت عواطف پاک مردم سنگر گرفته و قلب دین و صورت آزادى را نشانه میگیرند. این گروه، شریر ترین خلق خدایند زیرا لواى شکوهمند دین را از قله آسمانى آن بزیر آورده و کفشهاى چرکین زمامداران جنایت پیشه را با آن پاک میکنند.
در کشور ما هم رهبران سیاسی مختلفی همواره سعی ورزیده اند تا تنی چند را در این راه استخدام نموده و آلودگی های خویش را با لنگی، عبا و قبای ایشان پاک نمایند که نمونه های تاریخی آن به همگان هویدا است.
آقای کرزی هم از نخستین لحظاتى که بر کرسی زعامت کشور نشانده شده اند همواره سعى ورزیده اند تا دانش آموز مخلص دبستان ماکیاولى بوده، بخاطر برآورده شدن اهداف خویش همه راه ها و وسایل را امتحان نموده و از هیچ امری در جهت تقویت پایه هاى قدرت شخصى خویش صرفه نکنند. یکى از این راه ها استفاده از پدیدهء مظلوم مذهب است. در این مدت هر نویسنده ای که بر کوتاهی های حکومت انگشت می گذارد و یا هر کسی که چیزی از حقایق محظور و نا گفته را بیان می نماید، می بینیم که قاضی القضات نود سالهء افغانستان وارد صحنه می شود تا نقش (قمچین کرزی) را بازی نموده و مسئولیت خویش را در قبال ولی نعمتش باکمال ایمان – ببخشید با کمال بی ایمانی انجام دهد.
یکى از عوامل انحطاط جوامع اسلامى وجود آن عده از متولیان عمامه دار بتکده استبداد است که دین را عامل اغفال ذهنى و تخدیر روحى گردانیده و از آن سلاحى ساخته اند در دست دروازه بانان دستگاه هاى جور و جهل که بدون کوچکترین خجالت؛ ظلم طبقاتى و خودکامگى سیاسى و بى عدالتى قومى را رنگ و آب دینى مى دهند. این ملاباشى هاى دستگاه (خان خانان) کارى جز تدوین تیورى هاى اسارت و ارائه حیله هاى شرعى ندارند. این رزیلت مآبان بی آبرو هیچ مشکلى را نمى یابند که آنرا آسان نتوانند و هیچ گناهى نیست که راه گریزى رندانه براى آن نیابند. این گروه باریکترین احکام بیت الخلا را شرح و بسط مى دهند اما از سر نوشت ملتى که پایتخت آن بیت الخلاى بزرگی گشته است خبرى ندارند. پیام شان خشکى و اختناق و تحجر و نا امیدى و ضعف و ذلت است و وظیفه شان بافتن رداى مشروعیت بر اندام نا ساز و زشت زمامدار.
از دیر زمانى بزرگترین دغدغهء دانشمندان و فقهاى مسلمان همین قرار گرفتن نهاد روحانیت (اگر چنین نهادی در اسلام وجود داشته باشد) در دست ارباب قدرت و ثروت بوده است. آخر چرا کسانی که باید بزرگترین جهاد شان گفتن سخن حق در پیشگاه ارباب زور می بود، این چنین به خواهش دل ارباب حکومت حرف می زنند، رخ بر دروازه قدرت می مالند، زبان بر کفش ارباب زور می سایند، سخن به نرخ سیاست رایج می گویند و یا اینکه گاه به مصلحت می گویند و گاه نمی گویند و بالآخره متون دینى را بصورت بسیار آزمندانه و حقیرانه توجیه می نمایند. تاریخ پاسخ می دهد که اینها همیشه منفعت شخصى خویش را با ظاهر دینى آمیخته اند و عقیدت را با معیشت و مکسب را با مذهب عجین نموده اند. گاهگاهى که بانگى بنام دفاع از قشر دین در عصری که اصول اصول دین در خطر است، هم بر آورده می شود هدفش چیزى جز پاشیدن خاک در چشم مردم نیست؛ تا نتوانند سیماى حقیقى او را نظاره کنند.
کشنده ترین لطمه بر پیکر دین وقتی وارد می شود که امر دین را با امر معیشت و منزلت شخصی در آمیزند و متولى دین سخن چنان گوید که زمامدار پسندد. آری! در آن وقت است که شریعت در پاى منافع عاجل این شخص و آن گروه به هلاکت می رسد.
یورشى را که قرآن کریم علیه همین دسته برده بر هیچ گروه دیگری نبرده است: آیت 7 سوره جمعه قرآن کریم علمای دینی گذشته را به مر کب هایی تشبیه می کند که کتاب بار شده اند “کَمَثَلِ الْحِمَارِ یَحْمِلُ أَسْفَاراً”. و آیت 176 سوره اعراف آنها را به سگانی تشبیه مینماید که اگر بر ایشان حمله بری هم زبان از دهن بیرون می کنند و اگر ایشان را بگذاری باز هم زبان بیرون می آورند “فَمَثَلُهُ کَمَثَلِ الْکَلْبِ إِن تَحْمِلْ عَلَیْهِ یَلْهَثْ أَوْ تَتْرُکْهُ یَلْهَث”.
امام غزالى در احیاى علوم الدین میگوید که هدف زمام داران از استخدام گروهى از عمامه داران عالم نما ذلیل ساختن تمامی این قشر و استخدام آنها در جهت سرکوب نمودن دشمنان شخصى زمامدار و پوشانیدن گناهان و جنایات دستگاه حکومت و دعا و ثنا و افتیدن به درگاه ارباب ثروت و قدرت است.
از همینرو سخنوران عارف ما از سنائى و بیدل و حافظ و مولوى گرفته تا جامی و اقبال همه از دست این نحله دل پر خون داشته اند، زیرا آنها مى دیدند که چگونه گوهر آسمانى و درخشنده دین در زیر پاشنه هاى کثیف زهد فروشان دین نا شناس لگد مال مى شد. این بزرگمردان عرصه های دین و معرفت از دست دین فروشى، سالوس، ریاکارى، تزویر، ترشروئى و خشک دماغى شیخان گمراه چنان دردمندانه شکایت بلند کرده و نالیده اند که آواز ناله شان پس از مرور ده قرن هنوز در زیر این گنبد طنین انداز است. دیوان های شعری شان همه جنگ است علیه (شاه و شیخ و شحنه و مفتى و محتسب).
دین و مؤسسات تعلیم دینی در کشور ما سر نوشتی نهایت درآور داشته اند. روحانیت آگاه کشور از سید ما فیلسوف شرق جمال الدین افغانی گرفته تا لحظه نگارش این سطور از سوی قشری منحط کوبیده می شوند. آخر آیا همین ها نبودند که جمال الدین را از کابل اخراج نمودند. همین ابوالهدای صیادی شیخ الاسلام ترکیه عثمانی نبود که وظیفه ای جز توطئه چینی علیه سید جمال نداشت. این دسته یک و ظیفه دارند که آن خاموش ساختن صداهای بلند است و در این راه شایعه مى سازند، فتوى میدهند و سپس دست به ذبح شرعى مسلمانان مى زنند ذبحى با مراعات همه آداب و احکام فقهى آن!
در تاریخ ما امتزاج امر شریعت و معیشت و یا ارتزاق از راه دین بیشتر پس از سلطنت عبدالرحمن خان مطرح بوده است. میگویند عبدالرحمن خان سخت ترین درگیری ها را با روحانیان استعمار ستیز داشت و برای تضعیف و وابسته ساختن این نهاد، دست به مصادره و الغای مؤسسات وقفی زد که در نتیجه نهاد روحانیت سخت متکی به دولت و نمایندگان نظام فیودالی در سرتاسر کشور گردید. از طرف دیگر، این اقدام عبدالرحمن خان افغانستان را بیشتر متکی به مؤسسات تعلیم دینی در هندوستان و بخارى نمود.
یکى از راه هاى درمان این آفت و علاج این بیمارى ایجاد سرچشمه هاى پاکیزه ارتزاق است تا عزت و استغنا و حریت در پاى نحس دیو طلب و طمع قربانى نشود. یکى از خصوصیتهاى بارز پیامبران این بود که طمع نداشتند و اهل قناعت بودند و زبان حال شان این گفته مولوى بود: